محمدرضا شجریان، علاوه بر آواز و نوازندگی سنتور، در طول زندگی خود به ساخت و ابداع سازهای جدید نیز پرداخت.
هر چند محمدرضا شجریان پیش‌تر تعداد سازهای ابداعی‌اش را ۶۲ ساز دانسته بود که خودش به دوتا از آنها نمره ۱۰۰ می‌داد. اما به طور کل می‌شود گفت: «محمدرضا شجریان ۱۴ ساز ابداعی و ۱۰ سنتور در اندازه‌های مختلف عرضه کرد.»
«سنتور آزمایشی و تحقیقاتی» (سال ۱۳۶۸، چوپ توت)، «سنتور سل‌کوک»، «سنتور فاکوک»، «سنتور می‌کوک»، «سنتور سی‌کوک»، «سنتور دوکوک سوپرانو»، «تندر» (۱۴ خرک، سل کوک بم)، «ارغنون» (۲۳ خرک، سوپرانو)، «سبو» (جایگاه صدای کمانچه)، «شهرآشوب» (جایگاه صدای کمانچه)، «شهر آشوب آلتو» (جایگاه صدای آلتو، یک چهارم بم‌تر)، «شهنواز» (جایگاه صدای ویلنسل)، «شهبانگ» (جایگاه صدای کنترباس)، «کرشمه» (جایگاه صدای تار)، «ساغر» (جایگاه صدای تار و رباب آلتو)، «باربد» (جایگاه صدای بربط)، «صراحی» (جایگاه صدای کمانچه)، «صراحی آلتو» (جایگاه صدای آلتو، یک چهارم بم‌تر)، «بم صراحی» (جایگاه صدای ویولنسل)، «شاه صراحی» (جایگاه صدای کنترباس)، «پرهیب»،«بم‌ساز»، «تندر»، «ساغر»، «سبو سوپرانو»، «دل و دل آلتو»، «دل و دل سوپرانو »و «پرهیب» از جمله سازهایی هستند که توسط شجریان ابداع شده‌اند.
برخی از این سازها مانند صراحی و شهنواز به طور محدود در ارکسترها و اجراهای موسیقی استفاده شده‌اند. اما در مجموع، استقبال گسترده‌ای از این سازها در میان نوازندگان و مخاطبان موسیقی سنتی ایرانی صورت نگرفته است.
هنوز مشخص نیست که آینده سازهای ابداعی شجریان چه خواهد شد. احتمال دارد با گذشت زمان و با تلاش نوازندگان و آهنگسازان برای خلق آثار جدید برای این سازها، شاهد افزایش محبوبیت آنها باشیم.
در نهایت، سرنوشت این سازها به استقبال نسل‌های آینده از موسیقی ایرانی و تمایل آنها به تجربه نوآوری‌ها در این زمینه بستگی دارد.
دیدگاه تان را بنویسید